מדוע יוסף אינו עולה אל יעקב אביו ומוריד אותו למצרים? את המהות שבירידת יעקב ואחיו למצרים - בניין האומה, יוסף רואה כבר בשיחתו עם האחים כאשר הוא מבקש מהם להביא את יעקב, אולם יעקב עצמו אינו מבין זאת עדיין ומבקש את האישור לירידה מצרימה מהקב''ה בבאר שבע. שם, הקב''ה משנה את שמו מ"ישראל" חזרה ל"יעקב" ודרך שינוי השם גם יעקב מבין שהוא צריך לחזור להתנהלות של פרט כדי לבנות את האומה.
הרב תמיר עוסק בשאלה מדוע יוסף נוהג ביד קשה כלפי אחיו כאשר הם מגיעים אליו לשבור אוכל במצרים, נותן מספר דרכים להבנת השאלה ומקשר אותם לפסוק "ויזכור יוסף את חלומותיו" המופיע בפגישת האחים במצרים.
הרב תמיר מציג את שני סוגי ההנהגה שבאים לידי ביטוי בפרשת, את הנהגתו של ראובן הנהגתו של יהודה, ודרך הפשט עורך השוואה בין שני סוגי המנהיגות ועוסק במשמעות הדמויות שלהם.
הרב תמיר גרנות מראה את המסע ומתן שיש בין שכם וחמור לבני יעקב, האינטרסים של כל צד והניגודיות בין האקטיביות של הבנים לפסיביות של יעקב.
מהו מעמדו של יעקב בבית לבן? למה נאלץ יעקב לברוח? מי רימה את מי בסיפור הצאן? הרב תמיר גרנות על היחסים המורכבים בין יעקב לחותנו ועל משמעותם הפנימית.
"ויאהב יצחק את עשו כי ציד בפיו ורבקה אוהבת את יעקב" בפרשה אנו פוגשים מחלוקת עמוקה בין יצחק לרבקה מיהו הבן המועדף. במה טמונה מחלוקת זו? האם רבקה מסתירה את הנבואה מיצחק? והאם יצחק אבינו משנה לבסוף את בחירתו?
בשיעור, הרב תמיר מדבר על משמעות המבחן שעבד אברהם עושה בחיפוש אחר אישה ליצחק. הרב מראה מתוך פשט הפסוקים את תגובת ה' המפתיעה, ואת משמעויותיה ותוצאותיה.
בשיעור הרב תמיר מעמיק בבירור סיפור אברהם ואבימלך. מה קרה שם בדיוק? מה שונה בינו לבין סיפור מצרים? מה הסיפור בא ללמד אותנו על דמותו של אברהם? דרך עיון בפשט הפסוקים הרב תמיר מנסה לסלול דרך בסיפור ולענות על כל השאלות העולות ממנו.
דרך דיון במשמעות שמו של נח עוסק הרב תמיר בתפקידו של האדם בעולם ובהתנהלות בעקבות קללת האדם הראשון
בפרשתינו משה מצווה לכתוב את התורה ובעצם לחתום את נבואתו. באופן מפתיע מתרחשת התגלות נוספת המשנה את כל חוקי הברית בין ה' לעם ישראל. הרב תמיר על המהפך של שירת האזינו.
בתהליך הגאולה המתואר בפרשתינו מובאת גם מצוות התשובה. במה היא שונה מהתשובה המתוארת בברית חורב בפרשת בחוקותי? והאומנם קיימת מצוות תשובה או שהיא פשוט חלק מתהליך גאולה היסטורי?
מצוות התורה מסתיימות בפרשתינו בשתי מצוות יחודיות- מקרא ביכורים ווידוי מעשר. אלו הן המצוות היחידות שתפילה קבועה היא חלק אינטגרלי מהן. הרב תמיר עומד על מיקומן הייחודי ועל הסיבה שדווקא הן זכו לסיים את התורה.
מצוות "ונשמרת מכל דבר רע" במחנה המלחמה מכווינה אותנו לדייק מה נמצא בתוך מעגל החיים שלנו ומה מחוצה לו.
למה ה' כועס על בלעם שהלך עם השליחים אם הוא אישר לו זאת לילה לפני כן? הרב תמיר על סיפורו האישי של בלעם
שירת הבאר שונה מכל השירות שאנו מכירים- היא מגיעה בדרך אגב, פורצת באופן ספונטני מעם ישראל והקב"ה לא מוזכר בה כלל! הרב תמיר גרנות מפשט את הפסוקים ומניח אותם בהקשר המקום והזמן.
לאחר בליעת האדמה את קרח ועדתו וריקוע המחתות לציפוי המזבח, ההרגשה היא שהסיפור נגמר. מאיפה הגיעה תלונת בני ישראל "אתם המיתם את עם ה'"? הרב תמיר גרנות על מאחורי הקלעים של סיפור קרח.
הרב תמיר עוסק בתיאור הכפול של העונש לחטא המרגלים, ועומד על ההבדלים בין שני התיאורים, ומתוך כך מבאר את החטא הכפול של העם והמרגלים - חטא האמונה וחטא דיבת הארץ.